Όσον αφορά στο δημόσιο και στους δημοσίους υπαλλήλους, ο βασικός στόχος των κυβερνήσεων, εν μέσω κρίσης, ξεκινάει/ξεκινούσε πάντα λανθασμένα (όπως και σε όλους τους νόμους): μόνο μέσα από δημοσιονομικό πρίσμα. Η μείωση είτε των μισθών είτε του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων, τουλάχιστον έως τώρα (Αύγουστος του 2013) δεν έγινε, όπως θα έπρεπε, δηλαδή, με κριτήριο τη βελτίωση της μηχανής του δημοσίου, ώστε από τροχοπέδη να γίνει μοχλός ανάπτυξης.
Ειδικά όσον αφορά τις απολύσεις*1, θα πρέπει να τονιστεί ότι το δημόσιο είναι σαφώς πιο ανελαστικό από μία ιδιωτική επιχείρηση. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να "κλείσει" την υπηρεσία των δημοτολογίων, όταν υπάρχει ανάγκη να κρατάει το κράτος τέτοια στοιχεία για τους πολίτες του.
Αυτά που θα μπορούσε να είχε ήδη κάνει είναι τα παρακάτω:
α. να κλείσει όσους δημόσιους οργανισμούς δεν είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι (ή μπορεί να θεωρηθεί πολυτέλεια το να τους έχουμε εν καιρό κρίσης),
β. να απολύσει όλους τους επίορκους άμεσα, χωρίς αποζημιώσεις κλπ (εκτός, ίσως αν το ποσό της αποζημίωσης λόγω απόλυσης -με κριτήρια ιδιωτικού τομέα- είναι μεγαλύτερο από τη ζημία που έχει φέρει στο δημόσιο ο συγκεκριμένος υπάλληλος),
γ. να πουλήσει σε ιδιώτες, επιχειρήσεις που δε χρειάζεται να έχει το κράτος και
δ. να δώσει/πουλήσει σε ιδιώτες, υπηρεσίες που δεν είναι απαραίτητο να παρέχει το κράτος*2.
Πέρα από τα παραπάνω, απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, χωρίς μεταρρυθμίσεις, δεν πρέπει να γίνουν, γιατί πολύ απλά δεν μπορεί το κράτος να σταματήσει να λειτουργεί. Είναι παράλογο να μιλάμε για απολύσεις, όταν το γραφειοκρατικό τέρας του δημοσίου (για το οποίο θα επαναλάβω για πολλοστή φορά δε φταίνε οι υπάλληλοι, αλλά οι νόμοι) απαιτεί πολλούς υπαλλήλους*3.
Αν σκέφτεστε τους υπαλλήλους που υπο-αποδίδουν (οπότε και μπορούμε να τους διώξουμε εύκολα), δεν υπάρχει τρόπος να μάθουμε ποιοι είναι (ή απλά δεν έχω βρει ή ακούσει για κάποιο ρεαλιστικό τρόπο).
Νομίζω ότι η πρόταση της Δημιουργίας Ξανά! να φτιαχτούν παράλληλα οι υπηρεσίες και να καταργούνται μετά οι παλιές (με όσους έχουν απομείνει) είναι η βέλτιστη (ίσως) λύση.
Σημείωση: θα πρέπει να αναφέρω ότι έχω τους ενδοιασμούς μου αναφορικά με την ικανότητα των υπαλλήλων των υπουργείων για σωστό σχεδιασμό ενός νέου κρατικού μηχανισμού.
Υποσημειώσεις:
*1
Ένα θέμα με τους ανέργους που προέρχονται από το δημόσιο είναι ότι θα είναι πολύ πιο δύσκολο να βρουν δουλειά σε σχέση με άλλους, πολύ απλά γιατί όλοι τους θεωρούν πιο εύκολα τεμπέληδες (κλπ κλπ) από τους ανέργους του ιδιωτικού τομέα. Απλά αναρωτηθείτε αν είχατε (ή έχετε) επιχείρηση και σε μία θέση υπαλλήλου καταλήξετε σε δύο άτομα (φαινομενικά ίσης ικανότητας) ένα από τον ιδιωτικό και ένα από το δημόσιο τομέα, ποιόν θα επιλέγατε;
Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις το δημόσιο απαξιώνει τους υπαλλήλους του (με πτυχίο). Μετά από χρόνια απαξίωσης σταματάει να παίζει ρόλο το πτυχίο. Θα έχεις ανθρώπους πανεπιστημιακής μόρφωσης που δε θα μπορούν να αντεπεξέλθουν σε καθήκοντα σχετικά με το πτυχίο τους.
*2
Όσον αφορά το να περάσουν στους ιδιώτες υπηρεσίες που κάνει το δημόσιο, αν και αρχικά με βρίσκει σύμφωνο, ως δεύτερη σκέψη μου έρχεται το γεγονός ότι ούτε ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα είναι αντίστοιχου κόστους με το εξωτερικό. Αν πάρουμε για παράδειγμα την κατασκευή των δημοσίων έργων [που κατά κάποιο τρόπο είναι κάτι το οποίο δόθηκε πλήρως στους ιδιώτες, ενώ το κράτος είχε μέρος του, βλέπε «Μικτές Ομάδες Μηχανικής Ανασυγκροτήσεως» (ΜΟΜΑ)] δεν είναι ούτε ιδιαίτερα φθηνά, ούτε και τόσο ποιοτικά, σε σχέση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (αυτή την διαπίστωση την έχω κάνει εδώ και καιρό, όμως δεν έχω στοιχεία να την υπερασπιστώ επί του παρόντος). Τέλος, μη ξεχνάμε ότι ο χρηματισμός στο δημόσιο θέλει και τον ιδιώτη του.
*3
Πολύ φοβάμαι μην το κάνουν έτσι, και τελικά το κράτος "κρασάρει" κάτω από το βάρος της γραφειοκρατίας του.
Ειδικά όσον αφορά τις απολύσεις*1, θα πρέπει να τονιστεί ότι το δημόσιο είναι σαφώς πιο ανελαστικό από μία ιδιωτική επιχείρηση. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να "κλείσει" την υπηρεσία των δημοτολογίων, όταν υπάρχει ανάγκη να κρατάει το κράτος τέτοια στοιχεία για τους πολίτες του.
Αυτά που θα μπορούσε να είχε ήδη κάνει είναι τα παρακάτω:
α. να κλείσει όσους δημόσιους οργανισμούς δεν είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι (ή μπορεί να θεωρηθεί πολυτέλεια το να τους έχουμε εν καιρό κρίσης),
β. να απολύσει όλους τους επίορκους άμεσα, χωρίς αποζημιώσεις κλπ (εκτός, ίσως αν το ποσό της αποζημίωσης λόγω απόλυσης -με κριτήρια ιδιωτικού τομέα- είναι μεγαλύτερο από τη ζημία που έχει φέρει στο δημόσιο ο συγκεκριμένος υπάλληλος),
γ. να πουλήσει σε ιδιώτες, επιχειρήσεις που δε χρειάζεται να έχει το κράτος και
δ. να δώσει/πουλήσει σε ιδιώτες, υπηρεσίες που δεν είναι απαραίτητο να παρέχει το κράτος*2.
Πέρα από τα παραπάνω, απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, χωρίς μεταρρυθμίσεις, δεν πρέπει να γίνουν, γιατί πολύ απλά δεν μπορεί το κράτος να σταματήσει να λειτουργεί. Είναι παράλογο να μιλάμε για απολύσεις, όταν το γραφειοκρατικό τέρας του δημοσίου (για το οποίο θα επαναλάβω για πολλοστή φορά δε φταίνε οι υπάλληλοι, αλλά οι νόμοι) απαιτεί πολλούς υπαλλήλους*3.
Αν σκέφτεστε τους υπαλλήλους που υπο-αποδίδουν (οπότε και μπορούμε να τους διώξουμε εύκολα), δεν υπάρχει τρόπος να μάθουμε ποιοι είναι (ή απλά δεν έχω βρει ή ακούσει για κάποιο ρεαλιστικό τρόπο).
Νομίζω ότι η πρόταση της Δημιουργίας Ξανά! να φτιαχτούν παράλληλα οι υπηρεσίες και να καταργούνται μετά οι παλιές (με όσους έχουν απομείνει) είναι η βέλτιστη (ίσως) λύση.
Σημείωση: θα πρέπει να αναφέρω ότι έχω τους ενδοιασμούς μου αναφορικά με την ικανότητα των υπαλλήλων των υπουργείων για σωστό σχεδιασμό ενός νέου κρατικού μηχανισμού.
Υποσημειώσεις:
*1
Ένα θέμα με τους ανέργους που προέρχονται από το δημόσιο είναι ότι θα είναι πολύ πιο δύσκολο να βρουν δουλειά σε σχέση με άλλους, πολύ απλά γιατί όλοι τους θεωρούν πιο εύκολα τεμπέληδες (κλπ κλπ) από τους ανέργους του ιδιωτικού τομέα. Απλά αναρωτηθείτε αν είχατε (ή έχετε) επιχείρηση και σε μία θέση υπαλλήλου καταλήξετε σε δύο άτομα (φαινομενικά ίσης ικανότητας) ένα από τον ιδιωτικό και ένα από το δημόσιο τομέα, ποιόν θα επιλέγατε;
Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις το δημόσιο απαξιώνει τους υπαλλήλους του (με πτυχίο). Μετά από χρόνια απαξίωσης σταματάει να παίζει ρόλο το πτυχίο. Θα έχεις ανθρώπους πανεπιστημιακής μόρφωσης που δε θα μπορούν να αντεπεξέλθουν σε καθήκοντα σχετικά με το πτυχίο τους.
*2
Όσον αφορά το να περάσουν στους ιδιώτες υπηρεσίες που κάνει το δημόσιο, αν και αρχικά με βρίσκει σύμφωνο, ως δεύτερη σκέψη μου έρχεται το γεγονός ότι ούτε ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα είναι αντίστοιχου κόστους με το εξωτερικό. Αν πάρουμε για παράδειγμα την κατασκευή των δημοσίων έργων [που κατά κάποιο τρόπο είναι κάτι το οποίο δόθηκε πλήρως στους ιδιώτες, ενώ το κράτος είχε μέρος του, βλέπε «Μικτές Ομάδες Μηχανικής Ανασυγκροτήσεως» (ΜΟΜΑ)] δεν είναι ούτε ιδιαίτερα φθηνά, ούτε και τόσο ποιοτικά, σε σχέση με άλλες Ευρωπαϊκές χώρες (αυτή την διαπίστωση την έχω κάνει εδώ και καιρό, όμως δεν έχω στοιχεία να την υπερασπιστώ επί του παρόντος). Τέλος, μη ξεχνάμε ότι ο χρηματισμός στο δημόσιο θέλει και τον ιδιώτη του.
*3
Πολύ φοβάμαι μην το κάνουν έτσι, και τελικά το κράτος "κρασάρει" κάτω από το βάρος της γραφειοκρατίας του.
