Έχω βαρεθεί, κουραστεί, εκνευριστεί να ακούω και να διαβάζω ότι για τη χαμηλή παραγωγικότητα και όλα τα άσχημα παρατράγουδα "φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι". Και βέβαια μετά κάποιοι συμπληρώνουν ότι υπάρχουν εξαιρέσεις. Ε, λοιπόν όχι!
Δε φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι (τουλάχιστον όχι στο 100%).
Γιατί:
Φυσικά θα με ρωτήσετε, δηλαδή δε φταίνε; Ούτε κι αυτό είναι σωστό, δεν υπάρχει άσπρο μαύρο. Θεωρώ ότι υπάρχουν πολλές διαφορετικές περιπτώσεις (σίγουρα η λίστα δεν είναι πλήρης):
Δυστυχώς ούτε καν εμπειρικά δεν μπορώ να δώσω πληθυσμιακά ποσοστά των υπαλλήλων ανά περίπτωση. Πρώτον, γιατί πολλές φορές δύο ή περισσότερες διαφορετικές περιπτώσεις απαντώνται στον ίδιο υπάλληλο σε διαφορετικούς βαθμό και, δεύτερον, γιατί είναι εξαιρετικά δύσκολο να γνωρίζεις σημαντικό στατιστικό δείγμα δημοσίων υπαλλήλων, ώστε να τους κατατάξεις.
Πάντως είμαι πεπεισμένος ότι οι καλοί δημόσιου υπάλληλοι είναι περισσότεροι από τους κακούς (δυστυχώς όμως ένας κακός μπορεί να κάνει πολύ περισσότερη ζημιά από όσο καλό μπορεί ένας σωστός δημόσιος υπάλληλος), ενώ υπάρχει ένα μεγάλο πλήθος μετριότητας, το οποίο όμως δεν είναι απαραίτητα κακό, γιατί οι πιο πολλές εργασίες στο δημόσιο εκτελούνται επαρκώς από έναν μέτριο υπάλληλο.
Τέλος, να τονίζω ότι εάν πάψει να υπάρχει ατιμωρησία (το οποίο θέλει πολιτική βούληση) οι δημόσιοι υπάλληλοι θα γίνουν ως επί τω πλείστον σωστοί. Βέβαια με τους ίδιους νόμους η διαφορά στη παραγωγικότητα δε θα είναι σημαντική, μάλιστα διαισθάνομαι ότι θα μειωθεί ακόμα περισσότερο (γιατί όταν υπάρχει τιμωρία είσαι ακόμα πιο προσεκτικός, ώστε να είσαι έννομος και τυπικός, το οποίο με την παρούσα νομοθεσία είναι πολύ δύσκολο).
*Υπάρχουν συνδικαλιστές που ανήκουν στο ενδιάμεσο των δύο, όμως οι περισσότεροι ανήκουν πιο πολύ στο κακό παράδειγμα.
Δε φταίνε οι δημόσιοι υπάλληλοι (τουλάχιστον όχι στο 100%).
Γιατί:
- Δεν έχουν φτιάξει τους νόμους που υποχρεούνται να εφαρμόσουν. Η γραφειοκρατεία και η μεθοδολογία που εφαρμόζουν προέρχεται από τους νόμους του κράτους, τους οποίους τους φέρνουν για ψήφιση οι υπουργοί και τους ψηφίζουν οι βουλευτές που εκλέγουμε όλοι μας
[και είμαι σίγουρος ότι στα γραφεία των βουλευτών ο αριθμός των παραπόνων για τους νόμους είναι αμελητέος μπροστά στον αριθμό των συμπολιτών μας που ζητάν ρουσφέτι - οπότε συμπολίτες μου φταίμε όλοι]. Επιπλέον, όλοι γνωρίζουμε το πόσο ξεκάθαροι και εύκολοι στην εφαρμογή είναι οι νόμοι του Ελληνικού Κράτους... Αν δε γνωρίζετε, ρωτήστε ένα λογιστή, ή ένα δικηγόρο.
Όσον αφορά τη γελοία σύγκριση του Έλληνα με το Γερμανό δημόσιο υπάλληλο, αν φέρετε έναν Γερμανό δημόσιο υπάλληλο να δουλέψει με τους Ελληνικούς νόμους, πιστεύετε ότι θα έχει μεγαλύτερη παραγωγικότητα; Εγώ δεν το πιστεύω. - Η πολιτική ηγεσία του κράτους ουδέποτε θέλησε να τιμωρήσει τους "κακούς" δημοσίους υπάλληλους, όπως δε θέλησε ποτέ να πιάσει τους φοροφυγάδες. Αυτός είναι κι ο λόγος που ανθίζουν κι οι δύο (μάλιστα οι φοροφυγάδες είναι πολύ περισσότεροι). Ας μην επαναλάβω το ποιος τους ψηφίζει.
- Όταν κατηγορείς με γενικότητες οριζόντια όλους τους δημοσίους υπαλλήλους, το χάπι δε χρυσώνει με το "υπάρχουν εξαιρέσεις". Είναι το ίδιο με τα οριζόντια μέτρα της κυβέρνησης, είναι το ίδιο αν θεωρεί κάποιος όλους τους ιδιώτες κλέφτες (=φοροφυγάδες), αλλά υπάρχουν εξαιρέσεις. Πέρα ότι καταστρέφεις την ψυχολογία των όσων δημοσίων υπαλλήλων δουλεύουν σωστά, όσοι ανήκουν στο "φταίνε" δεν ιδρώνει ούτε το αυτί τους.
Φυσικά θα με ρωτήσετε, δηλαδή δε φταίνε; Ούτε κι αυτό είναι σωστό, δεν υπάρχει άσπρο μαύρο. Θεωρώ ότι υπάρχουν πολλές διαφορετικές περιπτώσεις (σίγουρα η λίστα δεν είναι πλήρης):
- Ο δημόσιος υπάλληλος, λαμόγιο. Συνήθως θεωρεί ότι η υπηρεσία είναι τσιφλίκι του και μπορεί να κάνει ότι θέλει. Είτε προσπαθεί να λερώσει και τους γύρω του, για να έχει το κεφάλι τους ήσυχο, είτε έχει τέτοιο θράσος (κι ίσως μπάρμπα στην Κορώνη) που απλά δεν τον ενδιαφέρει
- Ο δημόσιος υπάλληλος, κακός συνδικαλιστής*. Η ποιότητα ποικίλει, αλλά σίγουρα έχει ως ένα βαθμό τα παρακάτω: (α) δεν ενδιαφέρεται να κάνει εναλλακτικές προτάσεις, καθώς δεν είναι η δουλειά του (ναι το πιστεύει αυτό), (β) δε θέλει καμία αλλαγή, πέρα από αυξήσεις προνομίων και χρηματικών αποζημιώσεων, (γ) δε βλέπει πέρα από τη μύτη του, το να σχεδιάσει για το μέλλον είναι ανέκδοτο, (δ) θεωρεί το συνδικαλισμό υπέρτατη αξία κι ότι με τους αγώνες του έχουν πάρει οι συνάδελφοι ότι έχουν πάρει, (ε) όταν αντιμετωπίζει τη λογική φωνή ενός άλλου μπορεί από να συμφωνήσει (ειδικά αν δεν ακούνε τρίτοι), μέχρι να γίνει βίαιος, (στ) θεωρεί μέρος της εργασίας του ότι συνδικαλιστικό υπάρχει, ασχέτως αν αυτό δεν προσφέρει τίποτα στην υπηρεσία.
- Ο δημόσιος υπάλληλος, καλός συνδικαλιστής*. Σπάνιος και πολύτιμος. Δεν κοιτάει να περνάει ο ίδιος καλά, ενδιαφέρεται να γίνεται σωστά η δουλειά της υπηρεσίας και να αντιμετωπίζονται τα κακώς κείμενα.
- Ο δημόσιος υπάλληλος, κακός επαγγελματίας. Δεν τον ενδιαφέρει τι μπορεί να θέλει η υπηρεσία, δεν τον ενδιαφέρει ο επαγγελματισμός. Αυτός ορίζει το τι πρέπει να κάνει ο ίδιος για την υπηρεσία και αρνείται έντεχνα (όχι άμεσα - δεν είναι χαζός) ευθύνες & δουλειές. Το πρώτο που θα σκεφτεί για οτιδήποτε νέο είναι το όχι και το τελευταίο είναι πάλι το όχι. Περιχαρακώνει την δουλειά του και στο τέλος πιστεύει ότι είναι και πολύ καλός υπάλληλος.
- Ο δημόσιος υπάλληλος, τεμπέλης. Προσπαθεί να λουφάρει όσο μπορεί (και συνήθως το καταφέρνει σε μεγάλο βαθμό). Έχει και τα στοιχεία του κακού επαγγελματία.
- Ο δημόσιος υπάλληλος, κακός υπάλληλος. Κάνει ότι του κατέβει, αρκεί να θεωρεί ότι είναι σωστό αυτό που κάνει με μηδενική σκέψη και λογικά κριτήρια. Συνήθως είναι επιζήμιος για την υπηρεσία.
- Ο δημόσιος υπάλληλος, φάντασμα. Δεν πατάει στην υπηρεσία. Είτε γιατί έχει μπάρμπα στην Κορώνη, είτε γιατί έχει προσφέρει στην υπηρεσία όσο θα μπορούσε να προσφέρει και δε μπορεί άλλο, είτε γιατί απλά βαριέται και σίγουρα γιατί κανένας δεν έχει ξεκινήσει εναντίον του τα όσα προβλέπει ο νόμος.
- Ο δημόσιος υπάλληλος, μηχανικής αντίδρασης. Θα κάνει τη δουλειά που του έχουν πει να κάνει, εντός λογικών πλαισίων. Για παράδειγμα μπορεί ορισμένες όντως να "τρέχει", όμως συνήθως η παραγωγικότητά του είναι μέτρια - καθόλου περίεργο γιατί την εργασία του την κάνει εντελώς μηχανοποιημένα και εντελώς στα πλαίσια βαρετής ρουτίνας.
- Ο δημόσιος υπάλληλος, κορόιδο. Εργατικός, θετικός και συνήθως δε λέει όχι. Καταλήγει να φορτώνεται πολύ περισσότερη δουλειά από αυτή που μπορεί να υλοποιήσει και φυσικά κανείς προϊστάμενος δεν αναρωτιέται γιατί δεν αποδίδει, απλά του αποδίδει ευθύνες. Έχει την χαζή αντίληψη ότι οι άλλοι θα αναγνωρίσουν το έργο του. Συνήθως την πατάει άσχημα και καταλήγει υπάλληλος μηχανικής αντίδρασης.
- Ο δημόσιος υπάλληλος, ο τυπικός. Κάνει τη δουλειά του εντός των πλαισίων του νόμου σωστά, δε τρέχει, δε βιάζεται, θεωρεί ότι μία δουλειά πρέπει να γίνει σωστά και όχι γρήγορα.
- Ο δημόσιος υπάλληλος, ο νέος. Αναλόγως με το περιβάλλον του αντιδρά με διαφορετικό τρόπο και καταλήγει σε κάτι από τα παραπάνω. Έχει όρεξη για δουλειά και να βελτιωθεί. Θέλει να δει το δημόσιο να μετατρέπεται σε παραγωγικό μηχανισμό αρωγό της κοινωνίας. Όταν δεν φθείρεται σιγά σιγά, πέφτει απότομα στην πραγματικότητα με άσχημη συνέχεια για τη ψυχική του υγεία.
- Ο δημόσιος υπάλληλος, ο θετικός. Θεωρεί ότι πρέπει να βγει η δουλειά με όσο μπορεί καλύτερο τρόπο, αλλά κυρίως να βγει. Μπορεί να παραστρατήσει των τυπικοτήτων για να προχωρήσει η δουλειά (το πόσο ποικίλει αναλόγως με το πόσο την έχει πατήσει αυτός ή γνωστοί του στο παρελθόν). Έχει ιδέες, προτείνει λύσεις που πολύ συχνά αγνοούνται.
- Υπάρχουν κι άλλοι, θα τους προσθέσω στο μέλλον, παρακαλώ προτείνετέ μου κι εσείς.
Δυστυχώς ούτε καν εμπειρικά δεν μπορώ να δώσω πληθυσμιακά ποσοστά των υπαλλήλων ανά περίπτωση. Πρώτον, γιατί πολλές φορές δύο ή περισσότερες διαφορετικές περιπτώσεις απαντώνται στον ίδιο υπάλληλο σε διαφορετικούς βαθμό και, δεύτερον, γιατί είναι εξαιρετικά δύσκολο να γνωρίζεις σημαντικό στατιστικό δείγμα δημοσίων υπαλλήλων, ώστε να τους κατατάξεις.
Πάντως είμαι πεπεισμένος ότι οι καλοί δημόσιου υπάλληλοι είναι περισσότεροι από τους κακούς (δυστυχώς όμως ένας κακός μπορεί να κάνει πολύ περισσότερη ζημιά από όσο καλό μπορεί ένας σωστός δημόσιος υπάλληλος), ενώ υπάρχει ένα μεγάλο πλήθος μετριότητας, το οποίο όμως δεν είναι απαραίτητα κακό, γιατί οι πιο πολλές εργασίες στο δημόσιο εκτελούνται επαρκώς από έναν μέτριο υπάλληλο.
Τέλος, να τονίζω ότι εάν πάψει να υπάρχει ατιμωρησία (το οποίο θέλει πολιτική βούληση) οι δημόσιοι υπάλληλοι θα γίνουν ως επί τω πλείστον σωστοί. Βέβαια με τους ίδιους νόμους η διαφορά στη παραγωγικότητα δε θα είναι σημαντική, μάλιστα διαισθάνομαι ότι θα μειωθεί ακόμα περισσότερο (γιατί όταν υπάρχει τιμωρία είσαι ακόμα πιο προσεκτικός, ώστε να είσαι έννομος και τυπικός, το οποίο με την παρούσα νομοθεσία είναι πολύ δύσκολο).
*Υπάρχουν συνδικαλιστές που ανήκουν στο ενδιάμεσο των δύο, όμως οι περισσότεροι ανήκουν πιο πολύ στο κακό παράδειγμα.
